Στη σύγχρονη αμιγώς τεχνοκρατική εποχή εγείρεται ιδιαίτερος προβληματισμός σχετικά με το κατά πόσο η Ελλάδα δύναται να γίνει ενεργειακά αυτόνομη.
Η κρίση ακρίβειας “χτυπάει” με μανία ολόκληρο τον πλανήτη, οι τιμές του φυσικού αερίου και της ΔΕΗ έχουν εκτιναχθεί στα ύψη και οι ανατιμήσεις έχουν γίνει πλέον καθημερινότητα.
Είναι γεγονός πως η Ελλάδα έχει θέσει φιλόδοξους στόχους ούτως ώστε να επέλθει η ενεργειακή μετάβαση και – συλλήβδην- η αυτονομία που επιθυμεί να επιδιώξει. Μέχρι να επιτευχθεί αυτό η κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόγραμμα επιδότησης και μέτρα στήριξης μπροστά στις αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα. Το πρόγραμμα ενισχύει σημαντικά εκατομμύρια νοικοκυριά.
Ας δούμε όμως τι έχει σχεδιάσει μακροπρόθεσμα η κυβέρνηση και τι άλλο έχει υλοποιήσει στο πλαίσιο του προγραμματισμού για “ενεργειακή αυτονομία”.
Οι στόχοι του πρώτου κλιματικού νόμου…
Από τους βασικότερους στόχους που έχει θέσει η σημερινή κυβέρνηση είναι να εγκαταλείψει -σταδιακά- τον λιγνίτη προς καθαρότερα καύσιμα στην ηλεκτροπαραγωγή.
Ένας σημαντικός τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η αύξηση της συμμετοχής στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες στο τελικό ενεργειακό μίγμα.
Πως θα γίνει αυτό;
Με το σχέδιο του πρώτου κλιματικού νόμου. Ανάμεσα στα όσα περιλαμβάνει είναι η διακοπή λειτουργίας όλων των λιγνιτικών μονάδων το αργότερο έως τα τέλη του Δεκεμβρίου του 2028, με ρήτρα επανεξέτασης το 2023, η ανάληψη υποχρέωσης των Δήμων να συντάσσουν Δημοτικά Σχέδια Μείωσης Εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα, απαγόρευση καυστήρων πετρελαίου όπου υπάρχει δίκτυο φυσικού αερίου.
Πολλοί είναι εκείνοι, οι οποίοι υποστηρίζουν πως αυτά τα μέτρα είναι σε αρκετά σωστή κατεύθυνση, όμως ίσως να μην επαρκούν για να υλοποιηθεί η μετάβαση μέχρι το 2050 σε μία οικονομία μηδενικού άνθρακα. Ο λόγος δεν είναι άλλος από το γεγονός πως έως τώρα η χώρα φαίνεται πως έχει επιλέξει να αντικαταστήσει τον λιγνίτη με το φυσικό αέριο όχι μόνο στην ηλεκτροπαραγωγή αλλά και στη θέρμανση.
Η ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών
Οι ειδικοί στην “πράσινη” ενέργεια θεωρούν πως ένας από τους πιο ασφαλής τρόπος για να προχωρήσουμε αρκετά βήματα παρακάτω και να ξεπεράσουμε σε σημαντικό βαθμό το πρόβλημα είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών και οι δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης.
Για να πετύχουμε τα προαναφερθέντα απαιτείται να υπάρχουν αρκετά προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης σε όλους τους τομείς της οικονομίας.
Ένα από αυτά, το οποίο αναντίρρητα είναι στη σωστή κατεύθυνση και λύνει αρκετά προβλήματα του παρελθόντος, είναι το πρόγραμμα «Εξοικονομώ».
Επιπρόσθετα, ιδιαζόντως σημαντικό μέτρο στο πλαίσιο της ενεργειακής αναβάθμισης είναι και ο εξηλεκτρισμός της θέρμανσης των κτιρίων μιας και είναι αποδοτικότερος από τα ορυκτά καύσιμα σε βάθος δεκαετίας και εφάπτεται με τους Ευρωπαϊκούς κανόνες στο πλαίσιο όλων των έργων.
Αξιολογώντας τα παραπάνω και απαντώντας στο ερώτημα αν η Ελλάδα μπορεί να γίνει ενεργειακά αυτόνομη η απάντηση είναι “ναι”. Ήδη το σχέδιο του πρώτου κλιματικού νόμου είναι σε σωστή κατεύθυνση και όσες μεταρρυθμίσεις ακόμη χρειάζονται βρίσκονται στο “τραπέζι” τους διαλόγου. Σίγουρα έχουμε αρκετό δρόμο μπροστά μας, αλλά έχουν ήδη ακολουθήσει σημαντικά “ενεργειακά” μονοπάτια.
Το παράδειγμα της Αστυπάλαιας και της Χάλκης
Η ενεργειακή αναμόρφωση αποτελεί το μεγάλο ζητούμενο για την επόμενη ημέρα, σε ολόκληρο τον πλανήτη. Σε αυτές φυσικά δεν εντάσσεται μόνο το ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά και η χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Μία από τις απαντήσεις που δόθηκε σε αυτό το μεγάλο ερώτημα σχετικά με την ενεργειακή αυτονομία της Ελλάδας είναι το πρωτοπόρο πρόγραμμα ενεργειακής αναμόρφωσης της Αστυπάλαιας η οποία αναμένεται να αποτελέσει το πρώτο “έξυπνο” και “πράσινο” νησί της Μεσογείου.
Όλα ξεκίνησαν όταν η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen και η ελληνική κυβέρνηση συζήτησαν και αποφάσισαν πως οι μετακινήσεις χωρίς ρύπους με ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές είναι εφικτές από τώρα! Το πρότζεκτ ξεκίνησε στο νησί και το τοποθετεί στην κορυφή της πυραμίδων της ενεργειακής αυτονομίας μέσω της αντικατάστασης του τρέχοντος συστήματος μεταφορών με την χρήση ηλεκτρικών οχημάτων και την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας.
Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν στο έργο συμπεριλήφθηκε η σταδιακή αντικατάσταση των συμβατικών ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης οχημάτων στο νησί με ηλεκτρικά, η εισαγωγή καινοτόμων υπηρεσιών συγκοινωνίας και μετακίνησης, καθώς και η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, χωρίς αρνητικό οικολογικό αποτύπωμα, σε αντικατάσταση των σημερινών γεννητριών πετρελαίου.
Μετά την Αστυπάλαια, σειρά ήρε για την “πράσινη” αλλαγή ακόμη ένα νησί των Δωδεκανήσων, η Χάλκη.
Στις 5 Νοεμβρίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε στο νησί για να λάβει μέρος στις εκδηλώσεις ένταξης του νησιού στην πρωτοβουλία GR-eco Islands, για τη μετατροπή των νησιών σε πράσινες και ενεργειακά αυτόνομες περιοχές.
Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν το νησί της Χάλκης εντάχθηκε πρώτο στην πρωτοβουλία των GR-eco islands, η οποία περιλαμβάνει δράσεις για αύξηση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας τη δημιουργία ψηφιακών υποδομών, την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης, τη βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτων, τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών, τον πράσινο μετασχηματισμό της γεωργίας και του τουρισμού και την ανάπτυξη των λιμενικών και άλλων υποδομών.
Στα έργα στο νησί συμπεριλήφθηκε η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος ισχύος 1MW, το οποίο θα παράγει πράσινη ενέργεια ικανή να καλύψει την ενεργειακή ζήτηση των κατοίκων του νησιού. Με αυτόν τον τρόπο οι κάτοικοι του νησιού απέκτησαν τη δυνατότητα να λάβουν μέρος στην Ενεργειακή Κοινότητα, η οποία έχει ήδη συσταθεί και φυσικά να εξασφαλίσουν μέσω της μεθόδου του Εικονικού Ενεργειακού Συμψηφισμού (Virtual Net Metering) μειωμένους λογαριασμούς ρεύματος με έως και μηδενικές ανταγωνιστικές χρεώσεις (!) , ενώ ταυτόχρονα θα προστατεύονται από τις διακυμάνσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
