Ο “χρόνος πάγωσε”. 31 Ιανουαρίου του 1996. Ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού κατέπεσε κατά τη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων. Ο απολογισμός; Τραγικός. Τρία μέλη του πληρώματος έχασαν τη ζωή τους και μετατράπηκαν αυτόματα σε ήρωες.
Ο Υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο Αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, έφυγαν τόσο άδικα, υπερασπιζόμενοι την εθνική κυριαρχία της πατρίδας μας.
Λίγες ώρες νωρίτερα πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο γραφείο του πρωθυπουργού, προκειμένου να καθοριστεί η στρατηγική της αντιμετώπισης της κρίσης των Ιμίων.
Εκείνη τη στιγμή είχαν φτάσει στο ΓΕΕΘΑ πληροφορίες πως Τούρκοι κομάντος είχαν αποβιβαστεί στη Μικρή Ίμια.
Τότε ένα ελικόπτερο του πολεμικού ναυτικού έλαβε εντολή να πετάξει στο σημείο από τη φρεγάτα “Ναυαρίνο” και να πραγματοποιήσει αυτοψία με σκοπό να διαπιστώσει τι ακριβώς συμβαίνει.
Οι Έλληνες πιλότοι έφτασαν γρήγορα στο σημείο και είδαν 10 Τούρκους στη βραχονησίδα. Αφού ενημέρωσαν για την παρουσία τους πήραν εντολή να επιστρέψουν στη βάση τους. Όμως το ελικόπτερό τους χάθηκε ξαφνικά από το ραντάρ.
Η επίσημη θέση του ελληνικού κράτους ήταν πως κατέπεσε λόγω της κακοκαιρίας και απώλειας του προσανατολισμού του πιλότου.
Το χρονικό της κρίσης
Όλα ξεκίνησαν ανήμερα των Χριστουγέννων του 1995. Το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» προσάραξε κοντά στην Ανατολική Ίμια και το πλήρωμά του εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Το Λιμενικό διαβίβασε στον πλοίαρχο πως δεν θα τον βοηθήσει καθώς βρισκόταν σε τουρκική περιοχή.
Μετά από μία ημέρα το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών λαμβάνει ενημέρωση από το Λιμεναρχείο της Καλύμνου και με τη σειρά του ενημερώνει το τουρκικό υπουργείο πως το πλοίο θα αντιμετωπίσει κίνδυνο σε περίπτωση που δεν ρυμουλκηθεί.
Στις 27 Δεκεμβρίου η τουρκική απάντηση αναφέρει πως η διάσωση του πλοίου δεν έχει σχέση με τις βραχονησίδες στο Αιγαίου, για τις οποίες όμως τονίστηκε τότε πως η Τουρκία “έχει μεγάλο θέμα”. Μία μέρα αργότερα έφτασαν στο σημείο δύο ελληνικά ρυμουλκά και αφού το τουρκικό φορτηγό αποκολλήθηκε, οδηγήθηκε στο Κιουλούκ.
Την ίδια ημέρα τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος συνετρίβη στη Λέσβο, μετά από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά, αλλά ο πιλότος διασώθηκε.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στις 29 Δεκεμβρίου προκάλεσε και πάλι, ανακοινώνοντας επίσημα πως τα Ίμια είναι καταχωρημένα στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ και ανήκουν στην Άγκυρα.
Η ελληνική απάντηση καθυστέρησε 11 μέρες, με την ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών να απορρίπτει τις τουρκικές αξιώσεις και την Αθήνα προχωράει σε αντίδραση με ρηματική διακοίνωση στην οποία έγινε επίκληση των ιταλο-τουρκικών συμφωνιών, του 1932 και της συνθήκης ειρήνης των Παρισίων του 1947, βάσει των οποίων η Ίμια είναι ελληνική.
Από την πλευρά του ο Έλληνας πρεσβευτής στην Άγκυρα προχώρησε με τη σειρά του σε διάβημα στο τουρκικό υπουργείο εξωτερικών, ενώ οι τούρκοι ομόλογοί του παρέδωσαν ρηματική διακοίνωση στην οποία τόνισαν και πάλι πως οι βραχονησίδες Ίμια ήταν τουρκικές.
Η “μάχη της σημαίας” και οι επιχειρήσεις στις βραχονησίδες
Τότε ξεκίνησε η “μάχη της σημαίας”, καθώς ο δήμαρχος της Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, βλέποντας τις τουρκικές αξιώσεις στα Ίμια, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή του νησιού, Γ. Ριόλα, έφτασε στις 25 Ιανουαρίου στη βραχονησίδα και ύψωσε την ελληνική σημαία. Μετά από μία ημέρα προχώρησε σε αντίστοιχη πράξη σε άλλη βραχονησίδα. Τα ΜΜΕ της Τουρκίας μετέδωσαν τις εικόνες με την ελληνική σημαία και επικράτησε πανικός.
Δύο δημοσιογράφοι της Hurriyet από το γραφείο της Σμύρνης αποφάσισαν να “απαντήσουν” στην ελληνική κίνηση. Στις 27 Ιανουαρίου έφτασαν με ελικόπτερο στη βραχονησίδα, προχώρησαν στην υποστολή της ελληνικής σημαίας και ύψωσαν την τουρκική. Έφτασαν μάλιστα τότε στο σημείο να καταγράψουν τις πράξεις τους και να τις προβάλλουν σε ολόκληρη τη χώρα.
Η κρίση των Ιμίων είχε ήδη κλιμακωθεί για τα καλά. Μετά από μία ημέρα, περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού «Αντωνίου» έφτασε στο ίδιο σημείο κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική. Το πλήρωμα τότε έπραξε αυτοβούλως, παραβαίνοντας την πολιτική εντολή που ήταν να υποσταλεί μόνο η τούρκικη σημαία. Το ίδιο βράδυ αποβιβάστηκαν στη Μικρή Ίμια βατραχάνθρωποι από το περιπολικό «Πυρπολητής» για να διαφυλάξουν τη σημαία κατά τις νυχτερινές ώρες, ενώ το πρωί θα επέστρεφαν στο σκάφος τους.
Η κλιμάκωση συνεχίστηκε, καθώς η πρωθυπουργός της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, δήλωσε πως η Ίμια είναι τουρκική και ζήτησε από την χώρα μας να προχωρήσουν οι δύο πλευρές σε διάλογο. Στο σημείο έφτασαν άμεσα δύο Τουρκικές φρεγάτες και άλλα πολεμικά πλοία, ενώ μονάδες του ελληνικού στόλου απέπλευσαν για το Αιγαίο.
Το ΚΥΣΕΑ έλαβε και πάλι πληροφορίες που ανέφερε πως δύο τουρκικά ελικόπτερα είχαν αρχίσει να προσεγγίζουν τις βραχονησίδες της Ίμιας και ότι ενδεχομένως να προσπαθούσαν να αποβιβάσουν κομάντος στο σημείο.
Ο νέος πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κώστας Σημίτης έστειλε εκείνη την ημέρα ξεκάθαρο μήνυμα στην Τουρκία πως η χώρα μας επρόκειτο να απαντήσει δυναμικά σε μια πρόκληση.
Οι δηλώσεις του δεν έμειναν αναπάντητες καθώς η ομόλογός του, στις 30 Ιανουαρίου, είπε στην τουρκική βουλή ότι την επόμενη ημέρα ο ελληνικό στρατός θα απομακρυνθεί από τα Ίμια μαζί με την ελληνική σημαία.
Η πτώση του ελικοπτέρου και η λήξη της κρίσης
Τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν την τελευταία μέρα του Ιανουαρίου του 1996 στη Μεγάλη Ίμια με το ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, στο οποίο επέβαιναν οι τρεις ήρως που έχασαν τη ζωή τους να φτάνει στο σημείο για να επιβεβαιώσει την τουρκική παρουσία.
Μετά την τραγωδία οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών Γ. Αρσένης και Θ. Πάγκαλος ανακοίνωσαν την αποκλιμάκωση της κρίσης με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και την αποχώρηση των ναυτικών δυνάμεων.
Η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ, άρχισε τότε να θριαμβολογεί ξεκαθαρίζοντας πως εξυπηρετήθηκαν τα συμφέροντα της χώρας της.
Στην Αθήνα η κατάσταση δεν ήταν καλή, με τον τότε πρωθυπουργό κ. Κώστα Σημίτη να ανεβαίνει στο βήμα του ελληνικού κοινοβουλίου και να ευχαριστεί τους Αμερικανούς για τη μεσολάβησή τους.
Από τότε μέχρι και σήμερα έχουν γίνει πολλά, οι στρατηγικές και η διπλωματία έχουν αλλάξει, αλλά οι τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο συνεχίζονται μέχρι και σήμερα.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική και η άμυνα της χώρας επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις, όμως και στους δύο τομείς η Ελλάδα πλέον είναι αρκετά ισχυρή. Είναι χαρακτηριστικό όμως πως η “κρίση των Ιμίων” σηματοδότησε την αρχή της νέας εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας σχετικά με τις “γκρίζες ζώνες” στο Αιγαίο.
Ακόμη και σήμερα μέλη της τουρκικής κυβέρνησης αμφισβητούν την κυριαρχία των ελληνικών νησιών.
Η χώρα μας προχώρησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 σε τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα ενώ πρόσφατα συμφωνήθηκε η επένδυση ύψους 10 δις ευρώ στην άμυνα στο πλαίσιο της οποίας ξεχώρισαν οι προμήθειες των 24 μαχητικών Rafale και των 3 φρεγατών Belharra.
