Το παρελθόν, ο ρόλος και η προοπτική της στην σύγχρονη εποχή.
Η ελληνική παραγωγική οικονομία χαρακτηρίζεται από έναν ευκαιριακό χαρακτήρα, καθώς βασίστηκε σε βραχυπρόθεσμες λύσεις που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες της στιγμής, χωρίς όμως να προσφέρουν βάθος ή μακροπρόθεσμο σχέδιο. Στα πρώτα χρόνια της δημοσιογραφικής μου πορείας, θυμάμαι τον Πρόδρομο Μποδοσάκη, κορυφαίο Έλληνα βιομήχανο και ευεργέτη, να δηλώνει πως η μεταλλευτική βιομηχανία παραμελείται από το κράτος, με αποτέλεσμα να ευνοείται μια οικονομία που ελέγχεται από επιτήδειους και τοκογλύφους.
Στην ίδια κατεύθυνση, σημαντική συμβολή στον μεταλλευτικό τομέα στην Ελλάδα αποτελεί το βιβλίο της καθηγήτριας Λήδας Παπαστεφανάκη, με τίτλο «Η φλέβα της γης – Τα μεταλλεία της Ελλάδας, τον 19ο και 20ο αιώνα», το οποίο αναλύει την ιστορική, οικονομική και κοινωνική σημασία του εγχώριου ορυκτού πλούτου.
Η Παπαστεφανάκη εξηγεί ότι, μετά από μια μελέτη της βιβλιογραφίας, διαπίστωσε ότι ο μεταλλευτικός τομέας δεν είχε μελετηθεί αρκετά από τους ιστορικούς. Τα κεντρικά ερωτήματα που ανέλυσε αφορούσαν τον ρόλο της εξαγωγικής δραστηριότητας, τη συμβολή της στην ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας, τη διαμόρφωση κοινωνικών σχέσεων και την επιρροή της στην πολιτική. Με τη χρήση των εργαλείων της ιστορικής επιστήμης, προσπάθησε να αναδείξει την κοινωνικοοικονομική σημασία του κλάδου και να χαρτογραφήσει την πορεία του.
Από τη δική της οπτική, η καθηγήτρια προσφέρει στους αναγνώστες την ευκαιρία να ανακαλύψουν τις δικές τους απαντήσεις. Η ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία διαδραματίζει, άλλωστε, σημαντικό ρόλο στην οικονομία της χώρας εδώ και αιώνες. Από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή, η μεταλλευτική δραστηριότητα έχει ενισχύσει την οικονομική ευημερία και έχει προωθήσει την περιφερειακή ανάπτυξη, κυρίως σε περιοχές με πλούσιους ορυκτούς πόρους.
Επιπλέον, ο τομέας ενισχύει τις εθνικές εξαγωγές, ενώ τα έσοδα από τις εξαγωγές μεταλλευτικών προϊόντων συμβάλλουν στην εξισορρόπηση του εμπορικού ισοζυγίου και στη διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας. Έχει επίσης θετική επίδραση στην αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας, δημιουργώντας εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και αναπτυγμένη τεχνογνωσία.
Η μεταλλευτική βιομηχανία μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της ενδογενούς ανάπτυξης, παράλληλα με την εξωστρέφεια της ελληνικής μεταποίησης. Όπως δείχνουν τα στοιχεία, η Ελλάδα κατέχει ηγετική θέση σε παγκόσμιο επίπεδο σε ορισμένα μεταλλεύματα, όπως ο περλίτης, ο μπεντονίτης και ο βωξίτης, ενώ είναι και σημαντικός παραγωγός μαρμάρου και λιγνίτη.
Ο τομέας αυτός απασχολεί άμεσα 20.000 άτομα και έμμεσα 80.000, ενώ η «Ελληνικός Χρυσός» έχει δημιουργήσει πάνω από 1.500 σταθερές θέσεις εργασίας. Η μεταλλευτική βιομηχανία ενισχύει επίσης την επιστημονική έρευνα και συμβάλλει στην αναβάθμιση της ελληνικής εκπαίδευσης, καθιστώντας τον έναν σημαντικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.
