Η προβληματική διαχρονική συνθήκη με την οποία για κάθε 1 ευρώ που εξάγεται, απαιτούνται 2,3 ευρώ για εισαγωγές αγαθών.

Το 2008, όταν η οικονομία της χώρας βίωσε τη μεγαλύτερη κρίση της, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είχε φτάσει τα 44,3 δισ. ευρώ. Στο ενδεκάμηνο του 2024 (Ιανουάριος – Νοέμβριος), 16 χρόνια αργότερα, το εμπορικό έλλειμμα ανέρχεται σε 31,5 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 10% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το 2023, το έλλειμμα για το σύνολο του έτους ανήλθε σε 31,9 δισ., ενώ το 2022, αμέσως μετά την πανδημία, είχε φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 15ετίας με 38,8 δισ.

Αυτό δείχνει ότι η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα. Βρισκόμαστε σχεδόν στην ίδια κατάσταση με το 2008, που είχε θεωρηθεί μια από τις βασικές αιτίες για την κρίση του 2010 και μετά. Αν και υπάρχουν παράγοντες που δυσχεραίνουν τις συγκρίσεις, όπως ο πληθωρισμός και οι τιμές του πετρελαίου, το ΑΕΠ της χώρας παραμένει περίπου το ίδιο και το 2008 και το 2024, γεγονός που διευκολύνει την αξιολόγηση της κατάστασης. Παρά την πρόοδο που έχει γίνει, η βελτίωση δεν είναι επαρκής.

Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα παρουσίασε πρόοδο στους τομείς της εξωστρέφειας, όπως οι εξαγωγές και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων, ωστόσο τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, χωρίς τα πετρελαιοειδή, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 1,2% στα 33 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές, επίσης χωρίς τα πετρελαιοειδή, αυξήθηκαν κατά 4% φτάνοντας τα 58,3 δισ. ευρώ. Η διαφορά των 25 δισ. ευρώ παραμένει ένα σοβαρό πρόβλημα, καθώς η χώρα συνεχίζει να δαπανά κεφάλαια για εισαγωγές αγαθών που δεν έχει την ικανότητα να παράγει ή να αντικαταστήσει με εξαγωγές.

Η αύξηση των εξαγωγών ήταν σημαντική, καθώς το ποσοστό τους επί του ΑΕΠ αυξήθηκε από το 19% το 2009 στο 44,9% το 2023. Ωστόσο, στην ΕΕ η αύξηση ήταν πιο έντονη, με το ποσοστό να φτάνει το 52,7%. Αν απομονωθούν οι εξαγωγές αγαθών, η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα πίσω σε σχέση με την ΕΕ, καθώς το ποσοστό των εξαγωγών αγαθών επί του ΑΕΠ στην Ελλάδα αυξήθηκε από το 8,5% το 2009 στο 22,6% το 2023, ενώ στην ΕΕ το αντίστοιχο ποσοστό αυξήθηκε από το 26,9% στο 37,1%.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει η αδυναμία της χώρας να ανατρέψει την οικονομική συνθήκη, σύμφωνα με την οποία για κάθε 1 ευρώ που εξάγεται, απαιτούνται 2,3 ευρώ για εισαγωγές αγαθών. Η βασική αιτία αυτής της ανισορροπίας είναι η χαμηλή παραγωγικότητα, που περιορίζει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Το πρόβλημα έχει διαρθρωτικά χαρακτηριστικά, αφήνοντας τη χώρα ευάλωτη στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, και φαίνεται ότι μια νέα δύσκολη περίοδος για την παγκόσμια οικονομία μπορεί να βρίσκεται προ των πυλών.