Η ζωή της είναι ένα μάθημα ζωής για τους νέους. Είναι η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, μια μεγάλη Ελληνίδα που κατάφερε να διαπρέψει μέσα από αντιξοότητες και να κατορθώσει όσα επιδίωκε.
Καταγόμενη από την Μικρά Ασία, απ’ όπου ήρθαν οι γονείς της με τα αδέρφια της, η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ είναι το το 6ο και τελευταίο παιδί της οικογένειας, το μοναδικό που γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 29 Αυγούστου του 1926.
Μεγάλωσε σε μια προσφυγική γειτονιά στον Βύρωνα, περιοχή στην οποία μένει ακόμα και σήμερα όταν έρχεται από την Γαλλία. Από πολύ μικρή κατάφερνε να ξεχωρίζει. Ήταν αυτό που λέμε η ψυχή της παρέας.
Τα παιδικά της χρόνια ήταν φτωχικά, αλλά ευτυχισμένα, παίζοντας με τα αδέρφια της και τα υπόλοιπα παιδιά στη γειτονιά. Η έντονη προσωπικότητά της και τα πιστεύω της την οδήγησαν στο να συμμετάσχει στην Αντίσταση στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, που όπως η ίδια αναφέρει, την έκανε αυτό που είναι σήμερα.
Έγινε μέλος της ΕΠΟΝ σε ηλικία 14 ετών, με το ψευδώνυμο Νίκη και βρισκόταν πάντα στην πρώτη γραμμή. Στο σπίτι της γύριζε μόνο για να κάνει μπάνιο, γιατί δεν ήθελε να την βρουν λερωμένη άμα την σκότωναν. Μετά το τέλος της Κατοχής και το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών, απογοητευμένη από τον διχασμό μεταξύ των Ελλήνων, η 17χρονη τότε Ελένη κρύβεται στα βουνά μαζί με τον Χρήστο Πασσαλάρη και τον Μάνο Χατζηδάκι. Επιστρέφει μετά την συμφωνία της Βάρκιζας και δίνει εξετάσεις για να πάρει το απολυτήριο του Γυμνασίου. Την ημέρα εκείνη όμως, συλλαμβάνεται και κρατείται στου Γουδί, προδομένη από έναν φίλο της αριστερό συναγωνιστή.
Δίνει εξετάσεις για το πανεπιστήμιο την μοναδική χρονιά που δεν ζήτησαν πιστοποιητικό πολιτικών φρονημάτων. Η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ ήθελε να περάσει στο Πολυτεχνείο και να γίνει πολιτικός μηχανικός. Τα χρήματα όμως δεν έφταναν για τα φροντιστήρια που θα χρειαζόταν κι έτσι έδωσε εξετάσεις στα μαθήματα που τα κατάφερνε χωρίς φροντιστήριο. Πέρασε 13η στην Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Επιλέγει την κατεύθυνση της Αρχαιολογίας/Ιστορίας, έναντι της Φιλολογίας καθώς, την Ιστορία, όπως λέει, την ένιωσε σαν την έκφραση της ζωής που είχε ζήσει. Την δεκαετία του ’50 εργάστηκε στον κύκλο της Βασίλισσας Φρειδερίκης προκειμένου να αποκτήσει χρήματα. Η απόφαση αυτή της βασίλισσας προξένησε τις αντιδράσεις πολλών που έσπευσαν να την ενημερώσουν για τις αριστερές πεποιθήσεις της Ελένης.
Μετά την αποφοίτησή της από την Φιλοσοφική σχολή, το 1950, εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Κατά τα χρόνια των σπουδών της αναπτύσσεται η αγάπη της για το Βυζάντιο. Αποφασίζει να συνεχίσει τις σπουδές της στο εξωτερικό. Μεταξύ Γερμανίας, που έχει την καλύτερη βυζαντινολογική σχολή, και Γαλλίας, επιλέγει την δεύτερη, καθώς οι μνήμες της Κατοχής δεν έχουν ακόμα σβήσει για εκείνη. Στην συνείδηση της άλλωστε, η Γαλλία είναι συνδεδεμένη με τον Διαφωτισμό και με υψηλά ιδανικά. Έτσι, το 1953 την βρίσκει στην Γαλλία. Δύο χρόνια αργότερα διορίσθηκε στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, του οποίου έγινε διευθύντρια το 1964.
Το 1957 αποφοιτά από την Σχολή Ανωτάτων Σπουδών Παρισίων και στα επόμενα χρόνια αποκτά δύο διδακτορικά, ένα στην Ιστορία και ένα στην Φιλολογία. Στο μεταξύ, το 1958 παντρεύεται τον Ζακ Αρβελέρ. Η ίδια λέει για εκείνον πως αν δεν τον γνώριζε, δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα. Μαζί του απέκτησε ένα παιδί, την Μαρι-Ελέν. Με την υπομονή, το πείσμα και την υπευθυνότητά της, κατάφερε να καταταχτεί ανάμεσα στις 6 πιο σημαντικές προσωπικότητες της Γαλλίας.
Διετέλεσε Επίτιμη πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών, του Ευρωπαικού Πανεπιστημίου, του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών και της Επιτροπής Ηθικής του Εθνικού κέντρου για την Επιστημονική έρευνα στη Γαλλία, υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης το 1967, αντιπρύτανης το 1970-1973 και η πρώτη γυναίκα πρύτανης του ίδιου Πανεπιστημίου στα 700 χρόνια λειτουργίας του, αλλά και όλης της Ευρώπης. Ακολούθησαν πολλές τιμητικές διακρίσεις, θέσεις και βραβεύσεις, τόσο στην Γαλλία και την Ελλάδα, αλλά όσο και σε άλλες χώρες.
Η προσφορά της στη βυζαντινολογία είναι τεράστιας ερευνητικής αξίας και αποτελεί σημείο αναφοράς πολλών ερευνητών. Θεωρείται μια απ’ τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές και πνευματικές προσωπικότητες του τόπου μας που τιμούν πραγματικά την πατρίδα μας στο εξωτερικό. Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, η ηγετική αυτή προσωπικότητα, θα λέγαμε ότι είναι η αυτοκράτειρα της εποχής μας.
Με την προσωπική της διαδρομή, αποτελεί έμπνευση για όσους επιθυμούν να γράψουν την δική τους ιστορία , έχοντας πάντα, όπως η ίδια λέει, τα πόδια στέρεα στη γη και τα μάτια ψηλά στον ουρανό.
