«Καταραμένοι να καείτε στην κόλαση όπως τα παιδιά μας». Με αυτά τα λόγια αντέδρασε συγγενής θύματος στην αίθουσα του δικαστηρίου όταν ανακοινώθηκε η πρωτόδικη απόφαση για το Μάτι.
«Ήταν εξευτελιστική τελείως, λες και αποφάσισε η πρόεδρος ότι κάηκαν σκουπίδια». Σαν σήμερα 6 χρόνια πριν, στις 23 Ιουλίου του 2018, το Μάτι Αττικής μετατράπηκε σε παγίδα θανάτου μέσα σε λίγα μόλις λεπτά. Οι τεράστιες φλόγες της ανεξέλεγκτης πυρκαγιάς διέλυσαν τον οικιστικό ιστό που φιλοξενούσε οικογένειες που έκαναν τις διακοπές τους.
Άνθρωποι που έζησαν τον εφιάλτη συνεχίζουν να ανεβαίνουν τον προσωπικό τους Γολγοθά, περιμένοντας δικαίωση. Η φονική πυρκαγιά άφησε πίσω της 104 νεκρούς, 147 τραυματίες και εγκαυματίες, μερικοί εκ των οποίων υποφέρουν ακόμα. Βαθιές πληγές σε συγγενείς των θυμάτων και κατοίκους, που δεν θα επουλωθούν ποτέ, συλλογικό εθνικό τραύμα για τους πολίτες και πολλά αναπάντητα ερωτήματα.
Έξι χρόνια μετά, μόλις μία ημέρα πριν τη μαύρη επέτειο, οι 21 κατηγορούμενοι για αυτήν την κόλαση επί γης βρέθηκαν ξανά στο εδώλιο, προκειμένου να διεξαχθεί η έκτη συνεδρίαση μετά την εισαγγελική έφεση που ασκήθηκε για την πρωτόδικη απόφαση.
Η απόφαση που προηγήθηκε έκρινε ένοχους μόλις τους έξι εξ αυτών. Τον αρχηγό και υπαρχηγό επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος, τον διοικητή του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων, τον διοικητή της Διοίκησης Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Αθηνών, τον διοικητή Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Ανατολικής Αττικής και τον κάτοικος από το χωράφι του οποίου, στο Νταού Πεντέλης, ξεκίνησε η φονική φωτιά.
Αθωώθηκαν 15 κατηγορούμενοι, ανάμεσά τους ο τότε Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας Ιωάννης Καπάκης, η τότε περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου και οι τότε δήμαρχοι Μαραθώνα Ηλίας Ψινάκης και Πεντέλης Δημήτριος-Στέργιος Καψάλης.
Η απόφαση προκάλεσε τεράστιες, οργισμένες αντιδράσεις. Οι νεκροί αυτής της δίχως προηγούμενο τραγωδίας έμειναν δίχως δικαίωση. «Καταραμένοι να καείτε στην κόλαση όπως τα παιδιά μας» ακούστηκε μέσα στη δικαστική αίθουσα.
Το μοιραίο βράδυ
Τα παιδιά τους κάηκαν το απόγευμα της 23ης Ιουλίου του 2018. Ήταν τότε, δέκα λεπτά πριν τις 17:00, όταν το Μάτι έγινε συνώνυμο της κόλασης. Μόλις είχε φτάσει η πρώτη ενημέρωση για καπνό κοντά στο Νταού Πεντέλης. Για λίγα λεπτά, ορισμένοι νόμιζαν ότι ο καπνός ερχόταν από την άλλη μεγάλη φωτιά που είχε προηγηθεί εκείνη την ημέρα στη Δυτική Αττική, στη Κινέτα. Έκαναν λάθος.
Ένας 65χρονος στο Νταού Πεντέλης είχε πάρει τη μοιραία απόφαση να κάψει εκείνη την ημέρα κλαδιά. Η πυρκαγιά στην αρχή δεν έδειξε να αποτελεί κίνδυνο. Όμως, μισή ώρα αργότερα οι άνεμοι ξαφνικά ισχυροποιήθηκαν με αποτέλεσμα η φωτιά να αλλάξει κατεύθυνση και να τεθεί εκτός ελέγχου.
Από εκεί και μετά εξαπλώθηκε με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς. Αιτία για αυτό φαίνεται να ήταν η ασυνήθιστα υψηλή ταχύτητα του ανέμου. Οι ριπές στο βουνό καταγράφηκε ότι έφτασαν μέχρι και τα 124 χλμ / ώρα. Όλα αυτά, με τη θερμοκρασία να προσεγγίζει τους 40 βαθμούς.
Οι φλόγες που γιγαντώθηκαν πρώτα έκαψαν τη βόρεια πλευρά του Νταού και κινήθηκαν προς την ευρύτερη περιοχή της Ραφήνας και συγκεκριμένα στον οικισμό Νέος Βουτζάς και μέσα σε λίγα λεπτά στο Κόκκινο Λιμανάκι και κατόπιν το Μάτι. Ως τις 18:15 η πυρκαγιά είχε φτάσει στη θάλασσα.
Λίγα λεπτά αργότερα δίνεται σήμα στις αστυνομικές δυνάμεις για εκτροπές αυτοκινήτων. Η φωτιά έχει πλησιάσει σε σπίτια και ζητείται από τους αστυνομικούς να μην έρχονται αυτοκίνητα από τη Μαραθώνος. Είχαν αρχίσει ήδη να χάνονται ανθρώπινες ζωές.
Στις 19:27:59 ένας ταραγμένος αστυνομικός που είχε αναλάβει να διακόψει την κίνηση των οχημάτων όσο η φωτιά σάρωνε το Κόκκινο Λιμανάκι και το Μάτι ακούγεται στον ασύρματο να μεταφέρει κραυγή αγωνίας: «Έχουμε αποχωρήσει από το σημείο δεν γίνεται να κάνουμε εκτροπή κινδυνεύει η σωματική μας ακεραιότητα. Μας έχει πιάσει και μας η φωτιά, μας έχει παρασύρει. Ε10» (σ.σ. το κωδικό σήμα των επειγόντων και ακραίων συμβάντων).
Ο αστυνομικός συνεχίζει την καταγραφή της απελπισίας: «Έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Προσπαθήστε, προσπαθήστε να κλείσετε την περιοχή και να βγάλετε όλον τον κόσμο έξω. Μπορείτε να το κάνετε αυτό; Στείλτε κόσμο, στείλτε κόσμο έξω, βγάλτε όλους τους ανθρώπους έξω από τη φωτιά».
Αλλά και ο τότε δήμαρχος Ραφήνας Βαγγέλης Μπουρνούς, ο οποίος σώθηκε από θαύμα, διασχίζοντας την πόλη για να βοηθήσει όπου ήταν εφικτό, ακούγεται να φωνάζει στον ασύρματο λίγα λεπτά αργότερα ότι η περιοχή του Κόκκινου Λιμανιού καίγεται.
Οι κάτοικοι και οι παραθεριστές στην ευρύτερη περιοχή, αιφνιδιασμένοι στην αρχή, έσπευσαν να εγκαταλείψουν τις οικίες τους, τα οχήματα και τα αντικείμενά τους και να σωθούν με κάθε τρόπο.
Μόνη διέξοδος η θάλασσα. Η τραγωδία αυτή δεν θα σβήσει ποτέ από τη μνήμη της Ελλάδας. Οι πληγές είναι βαθιές και το αίτημα για δικαίωση παραμένει δυνατό.
