Δήλωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά το τέλος της έκτακτης συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.
«Είχα την ευκαιρία να ενημερώσω τους εταίρους μας για την πρόσφατη έξαρση της τουρκικής επιθετικότητας. Τέτοιες προκλήσεις, τέτοιοι λεονταρισμοί, δεν μπορεί να γίνουν δεκτές, ούτε από Ελλάδα ούτε από την ΕΕ. Ζήτησα το ζήτημα αυτό, εφόσον επιμείνει η Τουρκία, να συζητηθεί στο τακτικό ευρωπαϊκό συμβούλιο του Ιουνίου, με ρητή αναφορά στα συμπεράσματα και καταδίκη της περιττής και αχρείαστης τουρκικής προκλητικότητας, είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η περιοχή μας», σημείωσε ο Πρωθυπουργός.
«Ο καγκελάριος αντελήφθη την έκταση του προβλήματος. Ο χάρτης της γαλάζιας πατρίδας είναι η καλύτερη απόδειξη για το ότι η Τουρκία μας απειλεί» είπε ο πρωθυπουργός για την συνάντηση με τον Όλαφ Σολτς, όπου του επεσήμανε ότι δεν νοείται πολιτική ίσων αποστάσεων από ένα κράτος μέλος της ΕΕ προς ένα άλλο, από κράτος που έχει μάλιστα καθεστώς υποψήφιας χώρας.
Σε ερώτηση πώς ερμηνεύει την τουρκική προκλητικότητα, είπε: «Δεν έχω πρόθεση να κάνω ψυχανάλυση των πιθανών αδιεξόδων, στα οποία πιθανόν έχει περιέλθει η Τουρκία. Τα επιχειρήματα ποδομούνται με επαρκέστατο τρόπο στην επιστολή που έστειλε η Ελλάδα στον ΟΗΕ. Είναι δυσάρεστο το γεγονός ότι η Τουρκία χάνει την ευκαιρία να να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ελλάδα. Το μπαράζ υπερπτήσεων του τελευταίου διαστήματος είναι παντέλως απρόκλητο και αδικαιολόγητο. Κι αν η Τουρκία ενοχλήθηκε από την επίσκεψή μου στις ΗΠΑ, αυτό είναι δικό της ζήτημα, αλλά όλοι πρέπει να αντιληφθούν ότι η Ελλάδα έχει συμμάχους, έχει στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ, και έχει υποχρέωση να αξιοποιεί τις συμμαχίες της για τα δικά της εθνικά συμφέροντα».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη μετά το πέρας των εργασιών της έκτακτης συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου:
«Πριν από λίγο ολοκληρώθηκε η σύνοδος του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με μία πολύ γεμάτη ατζέντα, όπως συνήθως τον τελευταίο χρόνο. Θεωρώ επιτυχία το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφερε τελικά και συμφώνησε το 6ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ένα πακέτο το οποίο -όπως γνωρίζετε- συζητιόταν εδώ και αρκετές εβδομάδες. Καταφέραμε και βρήκαμε όμως έναν κοινό τόπο, λαμβάνοντας υπόψη και τις ιδιαίτερες γεωγραφικές ευαισθησίες κάποιων κρατών-μελών.
Το σημαντικό αποτέλεσμα των κυρώσεων που θα επιβληθούν θα έχει να κάνει με το γεγονός ότι περίπου, το 90% του ρωσικού πετρελαίου το οποίο κατευθυνόταν προς την Ευρώπη ουσιαστικά θα σταματήσει να τροφοδοτείται από τη Ρωσία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και πιστεύω ότι και με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να αποστερήσουμε σημαντικούς πόρους από τη Ρωσία, έτσι ώστε να μην της δίνουμε τη δυνατότητα να εξακολουθεί να χρηματοδοτεί τη βάρβαρη εισβολή στην Ουκρανία.
Είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε και μία αναλυτική συζήτηση για ζητήματα τα οποία αφορούν την ενεργειακή ασφάλεια της ηπείρου μας. Εκεί, είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω -ακόμα μία φορά- τις ελληνικές θέσεις σχετικά με τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών της ενεργειακής τροφοδοσίας.
Όπως γνωρίζετε η Ελλάδα μετατρέπεται ταχύτατα σε έναν πολύ σημαντικό περιφερειακό κόμβο εισαγωγής φυσικού αερίου, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στη Βαλκανική και στην Ανατολική Ευρώπη. Και πολλά σημαντικά έργα, όπως το FSRU της Αλεξανδρούπολης, εντάσσονται ακριβώς σε αυτή τη στρατηγική. Είναι έργα τα οποία εκτός από εθνική έχουν και ευρωπαϊκή διάσταση, καθώς βοηθούν τις φίλες βαλκανικές χώρες να απεξαρτηθούν ακόμα γρηγορότερα από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Ενδεικτικά να αναφέρω ότι ο αγωγός IGB που θα συνδέσει με πολύ μεγαλύτερη δυναμικότητα τον TAP με το δίκτυο φυσικού αερίου της Βουλγαρίας θα είναι επιχειρησιακά έτοιμος εντός των επόμενων εβδομάδων, κάτι πολύ σημαντικό για τη φίλη Βουλγαρία, καθώς -όπως γνωρίζετε- έχει ήδη υποστεί τις συνέπειες της ρωσικής απόφασης να διακόψει την τροφοδοσία φυσικού αερίου προς τη Βουλγαρία.
Συζητήσαμε επίσης την πολύ σημαντική νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ακούει στο όνομα «REPowerEU», δηλαδή ουσιαστικά τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε αδιάθετους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου να χρηματοδοτήσουμε με ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα την ενεργειακή μετάβαση. Η Ελλάδα προφανώς και θα διεκδικήσει το μερίδιο που της αναλογεί από αυτούς τους πόρους όταν οριστικοποιηθεί η διαδικασία κατανομής τους, αλλά έχουμε πολλά έργα τα οποία θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από αυτό το εργαλείο. Έργα τα οποία θα μας βοηθήσουν να πετύχουμε πιο γρήγορα την πράσινη μετάβαση αλλά και να ενισχύσουμε συνολικά την ενεργειακή μας ασφάλεια.
Για ακόμα μια φορά συζητήσαμε το μεγάλο πρόβλημα των υψηλών τιμών φυσικού αερίου και τη διασύνδεσή τους με τις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος σε όλη την Ευρώπη. Και εγώ αλλά και πολλοί συνάδελφοί μου κατέδειξαν το γεγονός ότι υπάρχει ένα δομικό πρόβλημα, σήμερα, στον τρόπο προσδιορισμού της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας καθώς το σύστημα τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας δεν είχε σχεδιαστεί για να λάβει υπόψη τόσο ακραία υψηλές τιμές φυσικού αερίου.
Δόθηκε η σαφής εντολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει προτάσεις αποσύνδεσης των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος από τις τιμές του φυσικού αερίου. Μέσα σε αυτές τις προτάσεις θα μπορεί να είναι, υπάρχει και μια ρητή αναφορά σε αυτό στα συμπεράσματα, και ένα πλαφόν στην χονδρική τιμή φυσικού αερίου, κάτι το οποίο και η Ελλάδα αλλά και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες εισηγούνται προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε κάθε περίπτωση όμως θέλω να τονίσω ότι αυτή είναι μια συζήτηση -το έχω πει και σε προηγούμενη ευκαιρία- εξαιρετικά σύνθετη. Κάθε ευρωπαϊκή χώρα έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και η Ελλάδα δεν πρόκειται να περιμένει την Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να παράσχει στήριξη στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, τίθεται σε εφαρμογή από τον επόμενο μήνα. Ανοίγει τις επόμενες εβδομάδες η σχετική πλατφόρμα προκειμένου τα νοικοκυριά να μπορέσουν να καταθέσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά έτσι ώστε να τους επιστραφεί το 60% της υπερβάλλουσας χρέωσης από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο. Θα είναι μια σημαντική ανακούφιση και μια αναγνώριση της ελληνικής κυβέρνησης ότι πράγματι υπήρξαν υπερβολικά υψηλές χρεώσεις ηλεκτρικής ενέργειας, τις οποίες ερχόμαστε εκ των υστέρων και διορθώνουμε.
Και βέβαια από τον Ιούλιο -όπως έχουμε πει- θα τεθεί σε εφαρμογή το νέο σύστημα τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας, για το οποίο ήδη έχουμε πάρει τις σχετικές ευρωπαϊκές εγκρίσεις, με το οποίο θα μπορέσουμε πρακτικά να εξουδετερώσουμε τις πολύ αρνητικές επιπτώσεις της ρήτρας αναπροσαρμογής και να κρατήσουμε τις αυξήσεις των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας σε λογικά επίπεδα.
Θα ξαναπώ ακόμη μια φορά ότι η χρηματοδότηση αυτής της μεγάλης εθνικής προσπάθειας γίνεται από εθνικούς πόρους, αλλά γίνεται και, όπως είχαμε δεσμευτεί, και από την υπερφορολόγηση των υπερκερδών των επιχειρήσεων χονδρικής στην ηλεκτρική ενέργεια. Η σχετική διάταξη ψηφίστηκε από τη Βουλή την προηγούμενη εβδομάδα. Είναι μία διάταξη η οποία μάλιστα χαιρετίστηκε και από πολλούς συναδέλφους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον για αυτήν την εθνική πρωτοβουλία και για τον σαφή τρόπο με τον οποίον η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας προσδιόρισε τα υπερβάλλοντα κέρδη. Και βέβαια θέλω να επαναλάβω ακόμη μία φορά ότι όλοι αυτοί οι οποίοι μας ασκούσαν κριτική, διότι δήθεν δεν προβαίναμε στην υπερφορολόγηση των υπερκερδών των επιχειρήσεων, όταν ήρθε η ώρα να ψηφίσουν στη Βουλή, ψήφισαν «παρών». Ήταν δηλαδή ουσιαστικά απόντες από αυτήν την μεγάλη εθνική προσπάθεια να επιμερίσουμε με δίκαιο τρόπο το κόστος αυτής της μεγάλης ενεργειακής αναστάτωσης.
Συζητήσαμε και ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την επισιτιστική ασφάλεια. Και εγώ και πολλοί συνάδελφοί μου έχουμε μία πολύ έντονη ανησυχία για το γεγονός ότι σήμερα στην Ουκρανία είναι εγκλωβισμένοι παραπάνω από 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών, οι οποίοι δεν μπορούν να διακινηθούν διότι η από θαλάσσης διέξοδος μέσω της Μαύρης Θάλασσας είναι πρακτικά αποκλεισμένη και οι δυνατότητες να μεταφερθούν αυτά τα σιτηρά μέσω του σιδηροδρομικού δικτύου είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένες.
Στηρίζουμε την πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών προκειμένου να βρεθεί κάποια λύση η οποία εκ των πραγμάτων, αναγκαστικά, θα πρέπει να εμπλέκει και τη Ρωσία, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ουσιαστικά ένας θαλάσσιος ανθρωπιστικός διάδρομος ο οποίος θα επιτρέψει σε αυτό το πολύτιμο σιτάρι να φύγει από το λιμάνι της Οδησσού, να μπορέσουν να γεμίσουν τα σιλό με την φετινή σοδειά και να μην πληρώσουν τη «νύφη» αυτού του πολέμου στην Ουκρανία απομακρυσμένες φτωχές χώρες οι οποίες θα βρεθούν αντιμέτωπες με το φάσμα της πείνας, το φάσμα ενός νέου λιμού. Φυσικά, η ελληνική ναυτιλία, θα είχε ένα πολύ σημαντικό ρόλο να παίξει σε περίπτωση που μπορούσαμε να πετύχουμε μία τέτοια λύση, ως η μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τέλος, είχα την ευκαιρία να ενημερώσω τους ομολόγους μου και για την πρόσφατη έξαρση της τουρκικής επιθετικότητας όπως αυτή εκδηλώθηκε τις τελευταίες εβδομάδες. Είπα για ακόμα μία φορά ότι τέτοιες προκλήσεις, τέτοιοι λεονταρισμοί δεν μπορούν να γίνουν ανεκτοί, ούτε από την Ελλάδα αλλά ούτε και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ζήτησα το ζήτημα αυτό, εφόσον η Τουρκία επιμείνει σε αυτή την παράλογη και αδιέξοδη στρατηγική, να συζητηθεί ξανά στο τακτικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου. Και εκεί πια να υπάρχει και σαφής αναφορά στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με μία ρητή και ξεκάθαρη καταδίκη αυτής της νέας, παντελώς περιττής και αχρείαστης, τουρκικής προκλητικότητας.
Το τελευταίο το οποίο χρειάζεται η ευαίσθητη περιοχή μας, σε καιρούς που δοκιμάζεται η διεθνής ειρήνη και η διεθνής σταθερότητα, είναι ακόμα μια εστία έντασης. Γι’ αυτό και η χώρα μας απαντά πάντα στις προκλήσεις των γειτόνων με την ψυχραιμία της ισχύος αλλά και με την αυτοπεποίθηση του δικαίου».
