Tο στοίχημα της μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος βρίσκεται και στον κλάδο της ναυτιλίας. Η προσαρμογή του κλάδου στους κλιματικούς στόχους είναι μια από τις μεγάλες τάσεις που διαμορφώνουν σήμερα τις θαλάσσιες μεταφορές.
Υπάρχει άμεση ανάγκη για βιώσιμες μεταφορές, απαλλαγή από τον άνθρακα και χρήση εναλλακτικών καυσίμων, για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Με τη χώρα μας να αποτελεί μια τεράστια ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως και την ναυτιλία να επιδρά σε μεγάλο ποσοστό στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, αλλά και της αέριας ρύπανσης, η κατεύθυνση προς την απανθρακοποίηση του κλάδου αποτελεί ένα φιλόδοξο εγχείρημα.
Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) στοχεύει στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, κατά τουλάχιστον 50% και 70%, συγκριτικά με τα επίπεδα του 2008 μέχρι το 2050.
Είναι αξιοσημείωτο, ότι η χώρα μας βρίσκεται στην κορυφή της εμπορικής ναυτιλίας. Εύλογα, ο Πρωθυπουργός είχε υπογραμμίσει ότι η ναυτιλία αποτελεί εθνικό κεφάλαιο για την πατρίδα μας.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τον Νοέμβριο του 2021 ο ελληνικός εμπορικός στόλος αριθμούσε 1.834 πλοία (έναντι 1.829 τον ίδιο μήνα του 2020), εκ των οποίων 728 επιβατηγά, 449 δεξαμενόπλοια, 391 φορτηγά και 266 πλοία άλλων κατηγοριών. Επιπρόσθετα, τα τελευταία στοιχεία των Lloyds List, καταδεικνύουν ότι η ελληνική σημαία ήταν η ένατη μεγαλύτερη στον κόσμο, με 831 πλοία χωρητικότητας άνω των 500 gt και συνολικής μεταφορικής ικανότητας 62.265 εκατ. τόνων.
Στην κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης της ναυτιλίας, ο Πρωθυπουργός πρότεινε τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου καινοτομίας, έρευνας και ανάπτυξης, το οποίο θα καταστήσει εφικτή τη δραστική μείωση και τον μηδενισμό των εκπομπών άνθρακα της ναυτιλίας.
Αυτό, βασίζεται στο γεγονός ότι είναι επιτακτική η ανάγκη υποστήριξης της έρευνας και της καινοτομίας για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Το Ερευνητικό Κέντρο Εναλλακτικών Θαλάσσιων Καυσίμων και Τεχνολογιών της ΕΕ, πρόκειται να συντονίζει τους εμπλεκόμενους στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων.
Ενδεχομένως να υπάρχει συγχρηματοδότηση επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη, μέσω του Ταμείου Καινοτομίας. Η πρόταση του κ. Μητσοτάκη, επικροτείται από την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών.
Ανάλογα, η Ελληνική Επιτροπή Ναυτιλιακής Συνεργασίας Λονδίνου (Greek Shipping Co-operation Committee) συμπλέει με την ανάληψη πρωτοβουλιών από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να προωθήσουν λύσεις χρηματοδότησης έρευνας, ανάπτυξης (R&D) νέων ανανεώσιμων καυσίμων και μηχανών πρόωσης στο ελληνικό έδαφος.
Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός -για την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει μέχρι το 2050- έχει εισάγει τον δείκτη ενεργειακής απόδοσης κατά την σχεδίαση του πλοίου (Energy Efficiency Design Index-EEDI) και τον δείκτη ενεργειακής απόδοσης υφιστάμενου εν λειτουργία πλοίου (Energy Efficiency Existing Index -EEXI).
Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο παγκόσμιος στόλος συνεχίζουν να είναι μεγάλες. Μόλις το 21,7% των πλοίων ανταποκρίνονται στους σχετικούς τεχνικούς και λειτουργικούς δείκτες του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ). Επιπλέον, από το 2023 θα εισαχθεί ο δείκτης έντασης άνθρακα (Carbon Intensity Indicator -CII), σε μια προσπάθεια να περιορισθεί περαιτέρω η αναποτελεσματική λειτουργία των πλοίων.
Όσον αφορά την ελληνική ναυτιλία, πρόσφατα, παραδόθηκε στην ελληνικών συμφερόντων, Avin International, το πρώτο δεξαμενόπλοιο στον κόσμο που δύναται να χρησιμοποιεί ως καύσιμο την αμμωνία (ammonia- ready).
Η αμμωνία, όταν παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχει μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα.
Ως εκ τούτου, καλύπτονται οι απαιτήσεις που θα ισχύσουν μεσοπρόθεσμα για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του παγκόσμιου στόλου. Η νέα πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), Μελίνα Τραυλού, έχει θέσει στην κορυφή της ατζέντας της την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας.
Σίγουρα, η προσέγγιση των κλιματικών στόχων αποτελεί ένα φιλόδοξο εγχείρημα. Έμφαση θα δοθεί στη μείωση των εκπομπών των πλοίων, αλλά το στοίχημα παραμένει η πλήρης «απανθρακοποίηση» του κλάδου.
Τα βήματα της Ελλάδας προς αυτή την κατεύθυνση, αποδεικνύουν την προσήλωση που υπάρχει για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και σε αυτόν τον τομέα.
