«Πανταχόθεν του Πόντου αγγέλονται σφαγαί… εις Κερασούντα… εις Τραπεζούντα και αλλού. Εάν κατάστασις συνεχιστεί, Ελληνισμός Πόντου εξαφανισθήσεται».
Με αυτό το τηλεγράφημα η Επιτροπεία Ποντίων ενημέρωνε για τα γεγονότα που αποτέλεσαν την αρχή του τέλους του Ποντιακού Ελληνισμού.
«Την πατρίδα μου έχασα έκλαψα και πόνεσα».
Στην περιοχή του Πόντου στα βόρεια της Μικράς Ασίας, ζούσε ένα εκλεκτό τμήμα του Ελληνισμού, οι Ελληνοπόντιοι. Αν και αποκομμένοι από τον εθνικό κορμό, το φρόνημα και η ελληνική τους συνείδηση παρέμειναν αναλλοίωτα στο πέρασμα των αιώνων, ακόμη και μετά την Άλωση της Τραπεζούντας το 1461 από τους Οθωμανούς. Μπορεί να αποτελούσαν μειονότητα, αλλά γρήγορα κυριάρχησαν στην οικονομική ζωή της περιοχής, παρά την καταρρέουσα κατάσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Συνυπήρχαν ειρηνικά με τους υπόλοιπους λαούς αιώνες, όμως λίγα χρόνια ήταν αρκετά για να αλλάξουν τα πάντα.
Απ’ όταν το τιμόνι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ανέλαβαν οι Νεότουρκοι, το κλίμα άλλαξε, παρά τις υποσχέσεις τους για ισότητα και αδελφότητα.
Οι Νεότουρκοι, δηλητηριασμένοι από τον εθνικισμό τους, στράφηκαν με βαρβαρότητα απέναντι στις μειονότητες της Αυτοκρατορίας. Στους Έλληνες, του Αρμένιους, τους Ασσύριους.
Η γενοκτονία των Ποντίων είναι η δεύτερη μεγαλύτερη γενοκτονία, μετά από αυτήν των Αρμενίων το 1915, πάλι από τους Τούρκους.
Το 1914, με την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Τουρκία, βρισκόμενη στο ίδιο στρατόπεδο με τους Γερμανούς και τους Αυστριακούς, κηρύσσει γενική επιστράτευση, προκειμένου να ενισχυθεί ο στρατός. Όλοι οι άντρες, και οι χριστιανοί, πρέπει να υπηρετήσουν τον Οθωμανικό στρατό. Δεν έγινε όμως ακριβώς έτσι. Οι χριστιανοί αναγκάζονταν να δουλεύουν στα «ταγμάτων εργασίας», γνωστά ως «Αμελέ Ταμπουρού», κάτω από εξοντωτικές και απάνθρωπες συνθήκες.Όσοι έμειναν πίσω, γυναικόπαιδα και γέροντες, εξορίστηκαν, δήθεν για ασφάλεια. Εξαναγκάζονται από τους Τούρκους στις Λευκές πορείες ή πορείες θανάτου, στις πορείες που αργότερα οι ιστορικοί ονόμασαν «Άουσβιτς εν ροή». Ξεκινούσαν χειμώνα και δεν σταμάταγαν. Στη διαδρομή επιτρεπόταν να πάρουν μόνο ένα αντικείμενο. Οι Πόντιοι δεν έπαιρναν χρήματα μαζί τους, αλλά μια εικόνα Αγίων ή ένα σταυρουδάκι. Δεν περπατούσαν για να φτάσουν κάπου, περπατούσαν για να πεθάνουν από τις κακουχίες και τα βασανιστήρια. Όσοι πέθαιναν, έμεναν άταφοι και τους έτρωγαν τα αγρίμια.
Έτσι αρχίζει η πρώτη φάση των διωγμών, με λεηλασίες, σφαγές, βιασμούς, καταστροφές.
Αντιδρώντας στην αγριότητα των Τούρκων, τις δολοφονίες, τις εξορίες και τις πυρπολήσεις των χωριών τους, οι Ελληνοπόντιοι δημιουργούν το Αντάρτικο.
Χάρη σε αυτό σώθηκαν πολλά χωριά και άνθρωποι.
Όμως, τίποτα δεν σταμάταγε την βιαιότητα των Τούρκων.
Η δεύτερη φάση της γενοκτονίας ξεκινά στις 19 Μαΐου του 1919, όταν ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα του Πόντου. Συμμαχεί με τον Τοπάλ Οσμάν, την ύαινα του Πόντου, που μισούσε θανάσιμα τους Έλληνες.
Ήταν εκείνος που είπε: «Όλους αυτούς τους Πόντιους Ρωμιούς θα τους περιποιηθώ έτσι, που θα πνιγούν όλοι τους μέσα στις σπηλιές, σαν τις γαϊδουρινές μέλισσες».
Με τη βοήθεια μελών του Νεοτουρκικού Κομιτάτου συγκροτεί μυστική οργάνωση και υπό την καθοδήγηση Γερμανών και Σοβιετικών συμβούλων του, κηρύσσει το μίσος εναντίον των Ελλήνων, θέτοντας σ’ εφαρμογή οργανωμένο σχέδιο εξόντωσης του ποντιακού ελληνισμού. Όσα έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, ωχριούσαν μπροστά σε αυτά που ακολούθησαν.
Σφάζουν, αποκεφαλίζουν, κρεμούν τους χριστιανούς στην μέση της πλατείας, βιάζουν γυναίκες μπροστά στα παιδιά τους, στους γονείς τους. Καίνε χωριά, τα λεηλατούν, για να μην μείνει τίποτα ελληνικό.
Μέχρι το 1923, η επιχείρηση εξόντωσης των Ελλήνων είχε ολοκληρωθεί, βαμμένη στο αίμα εκατοντάδων χιλιάδων αθώων. Η 19η Μαΐου έχει οριστεί ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας του Πόντου από τους Τούρκους.
Είναι η μέρα που ο Κεμάλ πατάει το πόδι του στη Σαμψούντα και ξεκινάει και τυπικά η τελευταία και πιο άγρια φάση της Γενοκτονίας.
Η Τουρκία αρνείται πεισματικά ν’ αποδεχτεί την ιστορική πραγματικότητα και τα εγκλήματα που έλαβαν μέρος την περίοδο 1914-1923 στο έδαφός της. Απορρίπτει -όπως και στην περίπτωση των Αρμενίων- πως υπήρξε.
Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, αποδίδοντας τους χιλιάδες θανάτους σε απώλειες πολέμου.
Δεν είναι οι μόνοι όμως που το αρνούνται…
Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι Πόντιοι ήταν περίπου 700.000.
Αυτοί που έχασαν την ζωή τους από το μένος του εθνικισμού των Τούρκων, ήταν 353.000.
353.000 Ελληνοπόντιοι που σφαγιάστηκαν, κρεμάστηκαν, αποκεφαλίστηκαν, βιάστηκαν, βασανίστηκαν. 353.000 άνθρωποι που ζητούν δικαίωση.
Η μνήμη παραμένει ζωντανή, ο Πόντος παραμένει ζωντανός, όπως και ο αγώνας για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων. Γιατί η άρνηση μιας γενοκτονίας αναγνωρίζεται ως το έσχατο στάδιο γενοκτονίας.
